SPIJSVERTERINGSSYSTEEM VAN HONDEN EN KATTEN
Een tijdje terug had ik op Instagram eens gevraagd wat jullie graag aan informatie willen vanuit de opleiding.
Een vraag die veel naar voor kwam was: “Wat komt allemaal aan bod?”
Ik ga daarom de komende weken uit elk hoofdstuk (en vanuit elke module) iets in de kijker zetten.
We beginnen uiteraard met 𝗺𝗼𝗱𝘂𝗹𝗲 𝟭 – 𝗵𝗼𝗼𝗳𝗱𝘀𝘁𝘂𝗸 𝟭: inleiding in de spijsvertering, waar we gaan kijken naar het spijsverteringssysteem van honden en katten.
SPIJSVERTERING AANGEPAST AAN HET ETEN VAN VLEES
- Carnivoren zoals honden en katten hebben een monogastrisch spijsverteringsstelsel.
- Dit betekent dat ze een enkelvoudige maag hebben, in tegenstelling tot dieren zoals koeien die meerdere magen hebben.
- Dit systeem is relatief kort omdat vlees gemakkelijk te verteren is.
SCHERPE TANDEN EN KRACHTIGE KAKEN
De tanden van honden en katten zijn ontworpen om vlees te eten.
Ze kunnen spier- en bindweefsel van de botten van hun prooi scheuren, in stukken snijden en in hun geheel doorslikken.
Ze hebben verschillende soorten tanden, met een andere functie:
- INCISORS – SNIJTANDEN
- Fijn knabbelen, snijden en schrapen van vlees.
- Worden ook gebruikt voor de lichaamsverzorging.
- CANINE – HOEKTANDEN
- Om de prooi te vangen en goed vast te houden.
- PREMOLAREN – VOORSTE KIEZEN
- Hiermee kunnen ze het vlees van het bot scheuren, met een soort schaarachtige beweging.
- Het afgeplatte oppervlak helpt bij het malen van het vlees om zo het doorslikken én de spijsvertering te vergemakkelijken.
- MOLAREN – ACHTERSTE KIEZEN
- Deze dienen met name om botten te verkleinen.
- Er zijn geen achterste kiezen in het melkgebit.
- SCHEURKIEZEN – KNIPKIEZEN (CARNASSIAL)
- Dit is de vierder premolaar in de bovenkaak
- + de eerste molaar in de onderkaak.
- Hiermee kunnen ze grote stukken vlees verscheuren en verkleinen.
SPIJSVERTERINGSSAPPEN EN ENZYMEN
- De voeding reist van de slokdarm naar de maag, een C-vormig orgaan dat fungeert als een opslagplek en zich kan vullen.
- In de maag bevinden zich diverse klieren die essentiële secreties afgeven om het verteringsproces op gang te brengen.
- De zure omgeving van de maag zorgt ervoor dat voedsel wordt afgebroken tot kleinere deeltjes.
- Vervolgens gaat dit naar de dunne darm, waar het in aanraking komt met verschillende spijsverteringssappen, zoals die van de pancreas en de gal uit de galblaas.
- Zowel de maag als de twaalfvingerige darm zijn uitgerust met sensoren die de veiligheid van het voedsel beoordelen. Bij detectie van potentieel schadelijke stoffen kan het lichaam reageren met braken of diarree om deze stoffen snel uit het systeem te verwijderen.
- Wanneer de sluitspier van de maag open is, laat deze kleine hoeveelheden chymus (half vloeibare massa voedsel die de maag verlaat) toe in de twaalfvingerige darm.
- De pylorische sluitspier regelt de snelheid van de passage van voedsel uit de maag in de dunne darm.
- Wanneer de maag zich leegt, gebeurt er een hele reeks fascinerende processen in het lichaam. Zodra de maaglediging begint, stuurt het lichaam een signaal naar de pancreas om bicarbonaat en inactieve enzymen te produceren. Bicarbonaat is essentieel om de zure chymus te neutraliseren en zo irritatie van de darmen te voorkomen.
- Enzymen worden (onder normale omstandigheden) in de dunne darm geactiveerd.
- Wanneer voedsel de dunne darm bereikt, komt er ook gal vrij. Gal helpt bij het emulgeren van vetten, oftewel het opbreken in kleine druppels. Dit proces vergroot het oppervlak van vetten, waardoor ze gemakkelijker verteerd kunnen worden.
MICROFLORA
- De microflora, oftewel de verzameling van micro-organismen zoals bacteriën in de dikke darm, speelt een cruciale rol in de gezondheid van zowel honden als katten.
- Hoewel we vaak denken aan de spijsvertering als de primaire functie van de darmen, is er veel meer aan de hand, vooral wanneer we kijken naar de rol van bacteriën in dit proces.
- Korteketenvetzuren (SCFA’s), die worden geproduceerd door bacteriële fermentatie van vezels, zijn een essentiële energiebron voor colonocyten. Dit zijn de cellen aan de binnenkant van de dikke darm. Deze vetzuren zijn niet alleen belangrijk voor de energievoorziening van deze cellen, maar dragen ook bij aan de algemene gezondheid van de darm.
- De aanwezige bacteriën in de dikke darm doen meer dan alleen helpen bij de spijsvertering. Ze spelen een actieve rol in het functioneren van het darmslijmvlies en zijn cruciaal voor de regulatie van het darm-immuunsysteem.
OPNAME VOCHT EN ELEKTROLYTEN
- De dikke darm is uiteraard een essentieel onderdeel van het spijsverteringsstelsel bij honden en katten. Hij speelt o.a. een cruciale rol bij de opname van vocht en bepaalde elektrolyten.
- Eén van de kerntaken van de dikke darm is het absorberen van water en specifieke elektrolyten, met name natrium, maar ook chloor en kalium. Dit is essentieel om de vochtbalans in het lichaam van het dier te behouden.
- In tegenstelling tot de dunne darm, die bezaaid is met darmvlokken om de absorptie van voedingsstoffen te bevorderen, heeft de dikke darm deze structuur niet. Dit betekent dat de dikke darm een lagere absorptiecapaciteit heeft. Toch is de dikke darm efficiënt in het absorberen van water en elektrolyten, al mist het mechanismen voor actief transport.
- Alle zoogdieren, inclusief honden en katten, hebben een specifiek hormoon, aldosteron, dat helpt bij het opnieuw opnemen van natrium. Dit suggereert dat natrium in de natuurlijke omgeving niet altijd in overvloed beschikbaar was. Voor kalium en chloor bestaat zo’n specifiek systeem niet, wat aangeeft dat deze mineralen historisch gezien altijd voldoende aanwezig waren in de voeding.
ONTLASTING
- Honden en katten zouden een heel ander leven hebben, mocht hun ontlasting niet ingedikt worden. Ze zouden hiermee een spoor achterlaten dat hun voortbestaan in gedrang zou gebracht hebben. Andere dieren zouden hun aanwezigheid geroken hebben. Daarnaast leidt het lekken van ontlasting tot een open huid rond de anus. Dit kan leiden tot bacteriële infecties en larven die zich daar nestelen.
- Deze zaken brengen de overlevingskansen sterk in gedrang.
- Het ontlasten vindt als reflex plaats wanneer het rectum vol is. Wanneer de wand van het rectum uitzet gaat er een signaal naar de hersenen. De hersenen weten dan: “Er is ontlasting die het lichaam wil verlaten”.
Zoals je hebt kunnen lezen, is het spijsverteringssysteem van honden en katten een complex en fascinerend onderwerp. Maar dit is slechts het topje van de ijsberg! In onze jaaropleiding ‘Integraal Voedingstherapeut Hond en Kat‘ duiken we nog veel dieper in deze materie. Als je echt het verschil wilt maken in het leven van deze dieren en een expert wilt worden op het gebied van hun voeding en gezondheid, dan is deze opleiding voor jou. Ben je nieuwsgierig geworden naar wat je nog meer kunt leren? Download nu onze uitgebreide opleidingsbrochure en ontdek alle mogelijkheden!